Necesidades a Futuro y Situación Actual de las Competencias en Educación Superior en el Contexto de España
- Astigarraga, Eugenio
- Carrera Farran, Xavier
ISSN: 2223-2516
Any de publicació: 2018
Volum: 12
Número: 2
Pàgines: 35-58
Tipus: Article
Altres publicacions en: RIDU
Resum
Este artigo tem como objetivo analisar e refletir sobre: (a) o papel que as competências -como componente decisivo da atividade do trabalho e a ocupação nas próximas décadas têm numa sociedade hipertecnológica e globalizada; (b) a incorporação que está acontecendo na Espanha da Formação Baseada em Competências no Ensino Superior (tanto na Formação Profissional quanto nos estudos universitários) e (c) os condicionantes e desafios que têm diante de si o Ensino Superior no futuro mais imediato com relação às competências. O fator tecnológico -desde a robotização até a inteligência artificial- junto com fatores demográficos, sociais e econômicos confirmam a importância das competências transversais nas profissões do futuro. Diante desta demanda constata-se que na atualidade o Ensino Superior encontra-se em pleno processo de adoção das competências como eixo da formação. Enquanto os (currículos já estão definidos com base nas competências ainda é preciso avançar na mudança metodológica (através de metodologias ativas) e de avaliação (considerando os resultados de aprendizagem) para que a inserção das competências na Formação Profissional e na universidade seja completa.
Referències bibliogràfiques
- Agirre, A. (2015). ETHAZI, Ciclos Formativos de Alto Rendimiento: Un modelo de aprendizaje diferente, FPEuskadi News, 1, 12-14. Recuperado de https://goo.gl/Kjipyo
- Agirre, A. (2016). Disrupción Aplicada en el Aula: Un reto apasionante para un futuro diferente, FPEuskadi News, 2, 8-9. Recuperado de https://goo.gl/B3iV7N.
- ANECA (2013). Guía de apoyo para la redacción, puesta en práctica y evaluación de los resultados del aprendizaje. Madrid: ANECA. Recuperado de https://goo.gl/u5rCuC
- Arntz, M., Gregory, T. & Zierahn, U. (2016). The Risk of Automation for Jobs in OECD Countries: A Comparative Analysis (OECD Social, Employment and Migration Working Papers, nº. 189). París: OCDE. Recuperado de https://goo.gl/8x51Lg
- Astigarraga, E., Agirre, A. & Carrera, X. (2017). Innovación y cambio en la Formación Profesional del País Vasco. El modelo ETHAZI. Revista Iberoamericana de Educación, 74 (55-82). Recuperado de https://goo.gl/aeDTHQ
- BID (2016). Competencias del siglo XXI en Latinoamérica. Recuperado de https://goo.gl/k16qpb
- Bourgeon, G. (1979). Socio-pédagogie de l’alternance. Paris: UNMFREO.
- Cinterfor - Chile Valora (2012). Guía de Apoyo para la Elaboración del Análisis Funcional. Recuperado de https://goo.gl/jXctU3
- Coiduras, J., Isus, S. & Del Arco, I. (2015). Formación inicial de docentes en alternancia. Análisis desde las percepciones de los actores en una experiencia de integración de aprendizajes. Educar, 51(2), 277-297. doi: https://doi.org/10.5565/rev/educar.670
- Coiduras, J., Correa, E., Boudjaoui, M. & Curto, A. (2017). Formación dual en el grado de Educación: claves organizativas y pedagógicas. Revista Qurriculum, 30, 81-102. Recuperado de https://goo.gl/v289vg
- Coiduras, J., Paris, G., Torrelles, C. & Carrera, X. (2014). La evaluación de competencias en
- una experiencia de formación dual de maestros: diferencias y semejanzas entre tutores de
- escuela y de universidad. Estudios Pedagógicos, 40(1), 29-48. doi: http://dx.doi.org/10.4067/S0718-07052014000200003
- Comisión Europea (2009). El Marco Europeo de Cualificaciones para el aprendizaje permanente (EQF-MEC). Luxemburgo: Oficina de Publicaciones Oficiales de las Comunidades Europeas. Recuperado de https://goo.gl/i7dtA6
- Comisión Europea (2015). Nuevas prioridades para la cooperación europea en educación y formación: Comunicación de la Comisión al Parlamento Europeo, al Consejo, al Comité Económico y Social Europeo y al Comité de las Regiones. Estrasburgo: Comisión Europea. Recuperado de https://goo.gl/KrQz4Z
- Elliot, S. W. (2017a). Computers and the Future of Skill Demand. París: OCDE. Recuperado de https://goo.gl/vHg7th
- Elliot, S. W. (2017b). Projecting the Impact of Information Technology on Work and Skills in the 2030. En J. Buchanan, D. Finegold, K. Mayhew, & C. Warhurst (Eds.), The Oxford Handbook of Skills and Training. Oxford: Oxford University Press. doi: https://doi.org/10.1093/oxfordhb/9780199655366.013.26
- Frey, C. B. & Osborne, M. A. (2013). The Future of Employment: How Susceptible are Jobs to Computerisation? Oxford: Universidad de Oxford. Recuperado de https://goo.gl/Ka266K
- García, M. & Santa Cruz, S. (2016). Erronketan oinarritutako ikaskuntza: HUHEZIko Ikus-Entzunezko Komunikazio Gradua. Ikasleen eta Irakasleen ahotsak. Eskoriatza: HUHEZI.
- Gastón, N. (2016). Alto Rendimiento en la FP de Euskadi: Hacia nuevas competencias a través de metodologías basadas en retos, FPEuskadi News, 2, 10-11. Recuperado de https://goo.gl/SVuqbc
- Gobierno de España (2011). Real Decreto 1027/2011, de 15 de julio, por el que se establece el Marco Español de Cualificaciones para la Educación Superior. BOE, 3 de agosto de 2011, 185, 87912-87917. Recuperado de https://goo.gl/GuXuvZ
- Gobierno de España (2015). Real Decreto 1027/2011, de 15 de julio, por el que se establece el Marco Español de Cualificaciones para la Educación Superior. BOE, Texto consolidado, última modificación 7 de febrero de 2015, 1-7. Recuperado de https://goo.gl/SUcFC6
- González, J. & Wagenaar, R. (2003). Tuning Educational Structures in Europe. Informe Final. Fase uno. Bilbao: Universidad de Deusto.
- INCUAL (2015). Sistema Nacional de Cualificaciones y Formación Profesional. Madrid: MECD. Recuperado de: https://goo.gl/e9GH4c
- Irazola, D. (2013). Hacia un nuevo escenario educativo: Ciclos de Alto Desempeño. Tknika, 14, 30-31.
- Irazola, D. & Gastón, N. (2013). El aprendizaje colaborativo: desde dónde y hacia dónde, en Tknika, 15, 34-35.
- Kaplan, J. (2016). Abstenerse humanos. Guía para la riqueza y el trabajo en la era de la inteligencia artificial. Zaragoza: Teell Editorial.
- LOGSE (1990). Ley Orgánica 1/1990, de 3 de octubre, de Ordenación General del Sistema Educativo. Boletín Oficial del Estado, 238, 28927-28942. Recuperado de https://goo.gl/ZNZUGm
- Loshkareva, E., Luksha, P., Ninenko, I., Smagin, I. & Sudakov, D. (2018). Skills of the future. How to trive in the complex new world. Global Education Future - World Skills Russia - Future Skills. Recuperado de https://goo.gl/m3jgxW
- Manyika, J., Chui, M., Miremadi, M., Bughin, J., George, K. … Dewhurts, M. (2017). A Future That Works: Automation, Employment, and Productivity. Recuperado de https://goo.gl/4uzRiY
- Maubant, P., Triby, E. & Denoux, S. (2014). Le stage en formation: Tendances et résistances. Phronesis, 3(1-2), 1-5.
- Menéndez Velázquez, A. (2017). Historia del futuro. Tecnologías que cambiarán nuestras vidas. Oviedo: Ediciones Nobel.
- Meirieu, P. (2011). Alternance. Petit dictionnaire de pédagogie. [Entrada de Blog] Recuperado de https://goo.gl/39tDhA
- OCDE (2012). Literacy, Numeracy and Problem Solving in Technology-Rich Environments: Framework for the OCDE Survey of Adult Skills. Paris: OCDE. doi: http://dx.doi.org/10.1787/9789264128859-en
- OEI (1998). Análisis Ocupacional y Funcional del Trabajo. México DF: Consejo de Normalización y Certificación de Competencia Laboral (CONOCER). Recuperado de https://goo.gl/D9t3yb
- Ozaeta, A., Mongelos, A., Astigarraga, E. & Garro, E. (julio 2017). Innovando en la Universidad: algunas claves en un proceso de cambio curricular y metodológico. Ponencia presentada en el Foro Internacional de Innovación Universitaria (FIIU) - Vigo.
- Santa Cruz, S. (2016). Erronketan oinarritutako ikaskuntza: HUHEZIko Ikus-Entzunezko Komunikazio Graduko ikasleen ahotsak. Master Bukaerako Lana. Eskoriatza: HUHEZI.
- WEF (2015). New Vision for Education. Unlocking the Potential of Technology. Ginebra: WEF. Recuperado de https://goo.gl/BmLyQq
- WEF (2016a). The Future of Jobs. Employment, Skills and Workforce Strategy for the Fourth Industrial Revolution. Ginebra: WEF. Recuperado de https://goo.gl/eu5Ly9
- WEF (2016b). New Vision for Education: Fostering Social and Emotional Learning through Technology. Ginebra: WEF. Recuperado de https://goo.gl/y3J1QR