Cronología, tipología, ideología y prosoponimia plautinas

  1. Matías López López
Revista:
Cuadernos de filología clásica: Estudios latinos

ISSN: 1131-9062

Año de publicación: 2023

Volumen: 43

Número: 2

Páginas: 223-257

Tipo: Artículo

DOI: 10.5209/CFCL.92764 DIALNET GOOGLE SCHOLAR lock_openAcceso abierto editor

Otras publicaciones en: Cuadernos de filología clásica: Estudios latinos

Resumen

El presente estudio persigue analizar, de distintas formas, varias cuestiones plautinas de primer orden. El apartado de cronología somete a crítica los postulados teóricos de las principales autoridades en la materia y aporta una nueva —y razonada— ordenación de las comedias de Plauto. En los apartados de tipología e ideología, se ha buscado una síntesis capaz de ofrecer vías inéditas a la investigación. En cuanto a la prosoponimia, se sugiere una etiqueta identificativa más exacta para la categoría ‘nombre parlante

Referencias bibliográficas

  • -Amatucci, A. G. (1948), “Per la cronologia del Rudens di Plauto”, en Mélanges de Philolo-gie, de Littérature et d’Histoire Anciennes offerts à Jules Marouzeau, París, Les Belles Lettres,1-6.
  • -André, J.-M. (1977), La philosophie à Rome, París, Presses Universitaires de France.
  • -Anspach, A. E. (1889), “Die Abfassungszeit der plautinischen Bacchides”, NJPhP 139, 355-358.Arnott, W. G. (1968), “Studies in Comedy, I: Alexis and the parasite’s name”, GR&BS 9, 161-168.
  • -Anspach, A. E. (1971), “Réflexions sur le Stichus de Plaute”, en Atti del IV Congresso Internazionale di Studi sul Dramma Antico, Roma-Siracusa, Istituto Nazionale del Dramma Antico, 549-555.
  • -Batalla, J. (2009), Teofrast: Caràcters, Santa Coloma de Queralt, Obrador Edèndum.
  • -Beare, W. (1934), “The date of the Casina”, CR 48, 123-124.
  • -Beare, W. (1939), “Masks on the Roman stage”, CQ 33, 139 ss. y 184-186.
  • -Bergk, Th. (1870), Ein Beitrag zur lateinischen Grammatik, Halle, Mühlmann.
  • -Bianco, M. M. (2003), ‘Ridiculi senes’. Plauto e i vecchi da commedia, Palermo, Flac-covio.
  • -Bogaert, R. (1968), Banques et banquiers dans les cités grecques, Leiden, A. W. Sijthoff.
  • -Bogaert, R. (1986), “La banque à Athènes au IVe siècle av. J.-C.”, MH 43, 19-49.
  • -Bondanella, P. (1987), The eternal City: Roman images in the Modern World, Chapel Hill, University of North Carolina Press.
  • -Boutémy, A. (1936), “Quelques allusions historiques dans le Stichus de Plaute”, REA 38/1, 29-34.
  • -Bücheler, F. (1886), “Coniectanea”, RhM 41, 12.
  • -Buck Jr., Ch. H. (1940), A chronology of the plays of Plautus [Tesis], Baltimore [sin indica-ción de editorial].
  • -Calderan, R. (1982), Vidularia, Palermo, Vittorietti.
  • -Calderan, R.-Monda, S. (2004), Vidularia, Urbino, QuattroVenti.
  • -Cebeillac, M. (1967), “Essai pour répréciser la chronologie des comédies de Plaute”, CH 12, 327-338.
  • -Collart, J. (1969), “Le soldat qui ne chante pas (quelques remarques sur le rôle du miles chez Plaute)”, REL 47 bis, 199-208.
  • -Costa, E. (1890), Il Diritto Privato Romano nelle comedie di Plauto, Turín, Fratelli Bocca Editori.
  • -Charbonnier, C. (1969), “La courtisane de Plaute à Ovide”, BAGB [sin indicación de volu-men], 459-550.
  • -De Lorenzi, A. (1952), Cronologia ed evoluzione plautina, Nápoles, Istituto della Stampa.
  • -De Melo, W. (2013), Plautus, V, Cambridge [MA], Harvard University Press.
  • -Della Corte, F. (1953), “L’essenza del comico plautino”, Maia 6, 81-98.
  • - Della Corte, F. (19672 [1952]), Da Sarsina a Roma. Ricerche plautine, Florencia, La Nuova Italia.
  • -Della Corte, F. (19692 [1949]), Catone Censore, Florencia, La Nuova Italia.
  • -Della Corte, F. (1972), “Personaggi femminili in Plauto”, en Opuscula, II, Génova, Istituto di Filologia Classica e Medievale, 489 s.
  • -Della Corte, F. [a] (1975), “La tipologia del personaggio della Palliata”, en Actes du IXe Congrès de l’Association Guillaume Budé, I, París, Les Belles Lettres, 354-388.
  • -Della Corte, F. [b] (1976), “Maschere e personaggi in Plauto”, en Atti del V Congresso Internazionale di Studi sul Dramma Antico. Plauto e il Teatro, Roma-Siracusa, Istituto Nazionale del Dramma Antico, 163-201.
  • -Diaconescu, T. (1974), Metaforă si univers saturnalic în comedia lui Plautus, Bucarest, Ti-pografia Universitătii.
  • -Díaz Tejera, A. (1961), “Ensayo de un método lingüístico para la cronología de Platón”, Emerita 29.1, 241-286.
  • -Dixon, S. (1988), The Roman Mother, Norman-Londres, University of Oklahoma Press, 1988.
  • -Dohm, H. (1964), ‘Mageiros’. Die Rolle des Kochs in der griechisch-römischen Komödie, Múnich, C. H. Beck.
  • -Duckworth, G. E. (1938), “The unnamed characters in the plays of Plautus”, CPh 33, 267-282.
  • -Duckworth, G. E. (1952), The nature of Roman Comedy: a study in popular entertainment, Princeton, Prin-ceton University Press.
  • -Dupont, Fl. (1985), L’acteur-roi ou le Théâtre dans la Rome Antique, París, Les Belles Let-tres.
  • -Earl, D. C. (1960), “Political terminology in Plautus”, Historia 9, 234-243.
  • -Enk, P. J. [a] (1932), Handboek der Latijnse Letterkunde van de oudste tijden tot het Optre-den van Cicero. Tweede Deel: Het Tijdvak van Letterkundige Ontwikkeling onder invloed van het Hellenisme (I: De dichters Livius Andronicus, Naevius en Plautus), Zutphen, Thieme
  • -Enk, P. J. [b] (1932), Plauti Mercator, cum Prolegomenis, Notis Criticis, Commentario Exegetico, I, Leiden, Sijthoff.
  • -Enk, P. J. (1937), Handboek der Latijnse Letterkunde, II 1-2, Zutphen, Thieme.
  • -Enk, P. J. (1953), Plauti Truculentus, cum Prolegomenis, Notis Criticis, Commentario Exegetico, I, Leiden, Sijthoff.
  • -Fernández-Galiano, M. (1968), “Estado actual de los problemas de cronología euripidea”, en Actas del III Congreso Español de Estudios Clásicos, I, Madrid, Sociedad Española de Estudios Clásicos, 321-354.
  • -Fraenkel, E. (1960 [= (1922), Plautinisches im Plautus, Berlín, Georg Olms]), Elementi plau-tini in Plauto, Florencia, La Nuova Italia.
  • -Frank, T. (1932), “Two notes on Plautus”, AJPh 53, 243-248.
  • -Frank, T. (1933), “On the dates of Plautus’ Casina and its revival”, AJPh 54, 368-372.
  • -Frank, T. (1939), “Comments on Anatolian affairs”, en Calder, W. M.-Keil, J. (eds.), Anatolian Studies presented to W. H. Buckler, Manchester, Manchester University Press, 86-87.
  • -Garbarino, G. (1973), Roma e la filosofia greca dalle origini alla fine del II secolo a. C., 2 vols., Turín, Paravia.
  • -García Calvo, A. (1971), Plauto. Pséudolo o Trompicón, Madrid, Cuadernos para el Diálogo.
  • -García Calvo, A. (1984), Rey de una hora, Madrid, Lucina.
  • -García Calvo, A. (1985), Razón común. Edición crítica, ordenación, traducción y comentario de los restos del libro de Heraclito, Madrid, Lucina.
  • -García-Hernández, B.-Sánchez Blanco, L. (1993), “Lydus barbarus (Plauto, Bacch. 121-124). Caracterización cómica y función dramática del pedagogo”, Helmantica 44, 147-166.
  • -García Jurado, F. (1993), “Las críticas misóginas a las matronas por medio de las meretrices en la Comedia plautina”, Cuad. Filol. Clás. Estud. Lat. 4, 39-48.
  • -Georgescu, C. (1968), “L’analyse du ‘locus sententiosus’ dans la comédie de caractère”, Stu-dClas 10, 93-113.
  • -Giancotti, F. (1963), Ricerche sulla tradizione manoscritta delle Sentenze di Publilio Siro, Mesina-Florencia, G. d’Anna
  • -.Giancotti, F. (1967), Mimo e Gnome. Studio su Decimo Laberio e Publilio Siro, Mesina-Florencia, G. d’Anna.
  • -Gigante, M. (1969), “Il ritorno del medico straniero”, PP 127, 302-307.Gil, L. [a] (1974), “Comedia Ática y Sociedad Ateniense, I: consideraciones generales en torno a la Comedia Media y Nueva”, EClás 71, 61-82.
  • -Gigante, M [b] (1974), “Comedia Ática y Sociedad Ateniense, II: tipos del ámbito familiar en la Co-media Media y Nueva”, EClás 72, 151-186.
  • -Gigante, M (1975), “Comedia Ática y Sociedad Ateniense, III: los profesionales del amor en la Co-media Media y Nueva”, EClás 74-76, 59-88.
  • -Gigante, M (1981-1983), “El ‘Alazón’ y sus variantes”, EClás 86, 9-57.
  • -Gigante, M (2010), De Aristófanes a Menandro [III, “La Comedia Media: un Teatro de ‘tipos’” / IV, “La Comedia Nueva: un Teatro de ‘caracteres’”], Madrid, Ediciones Clásicas-Fundación Pastor.
  • -Gil. L.-Alfageme, I. R. (1972), “La figura del médico en la Comedia Ática”, CFC 3, 35-91.
  • -Goetz, G. (1875), “Die Aufführungszeit der plautinischen Persa”, RhM 30, 162-171.
  • -González Vázquez, C. (2012), “La matrona plautina desde la ‘realidad’ teatral”, en De Marti-no, F.-Morenilla, C. (eds.), El lógos femenino en el Teatro, Bari, Levante Editori, 115-150.
  • -González Vázquez, C [dir.] (2016), Diccionario de personajes de la Comedia Antigua, Zaragoza, Libros Pórti-co.
  • -Grimal, P. (1953), Le siècle des Scipions, París, Aubier.
  • -González Vázquez, C (1975), “Existe-t-il une ‘morale’ de Plaute?”, BAGB [sin indicación de volumen], 485-498.
  • González Vázquez, C (1975), “Le Théâtre à Rome”, en Actes du IXe Congrès de l’Association Guillaume Budé, I, París, Les Belles Lettres, 249-305.
  • -Harvey Jr., P. B. (1986), “Historical Topicality in Plautus”, CW 79.5, 297-304.
  • -Hauschild, H. (1933), Die Gestalt der Hetäre in der griechischen Komödie [Tesis], Leipzig [sin indicación de editorial].
  • -Hoffmeister, F. (1903), Prisvepek k datovani komoedii Plautoich [Tesis], Tabor [sin indica-ción de editorial].
  • -Hough, J. N. (1934), “The use of Greek words by Plautus”, AJPh 55, 346-364.
  • -Hough, J. N. (1935), “The development of Plautus’ art”, CPh 30, 43-57.
  • -Hough, J. N. [a] (1939), “Link monologues and Plautine chronology”, TAPhA 70, 1939, 231-241.
  • -Hough, J. N. [b] (1939), “The understanding of intrigue: a study in Plautine chronology”, AJPh 60, 1939, 422-435.
  • -Hough, J. N. (1940), “Miscellanea Plautina: vulgarity, extradramatic speeches, Roman allusions”, TAPhA 71, 186-198.
  • -Hough, J. N. (1942), “The reverse comic foil in Plautus”, TAPhA 73, 108-118.
  • -Juniper, W. H. [a] (1937), A study of verbs of saying in Plautus [Tesis], Ohio State University.
  • -Juniper, W. H. [b] (1937), “A study of verb synonyms in Plautus”, TAPhA 68, XXXIV.
  • -Leeman, M. A. D. (1975), “Aspects dramatologiques du miles plautien”, en Actes du IXe Congrès de l’Association Guillaume Budé, I, París, Les Belles Lettres, 322-325.
  • -Leo, F. (1878), L. Annaei Senecae Tragoediae, I, Berlín, Weidmannsche Verlagsbuchhand-lung.
  • -Leo, F. (1878) (1895-96), Plautus. Komödien, Berlín, Weidmannsche Verlagsbuchhandlung.
  • -Leo, F. (1878) (1912), Plautinische Forschungen, Berlín, Weidmannsche Verlagsbuchhandlung.__ (1913), Geschichte der römischen Literatur, I, Berlín, Weidmannsche Verlagsbuchhandlung.
  • -Lessing, G. E. (1768), Hamburgische Dramaturgie, II, Hamburgo-Bremen, Cramer.
  • -Levi, A. (1949), Storia della filosofia romana, Florencia, Sansoni.Lofberg, J. C. (1920), “The sycophant-parasite”, CPh 15, 61-77.
  • -López Gregoris, R. (2010), Plauto. El ladino cartaginés, Madrid, Cátedra.
  • -López Gregoris, R.-Román Bravo, J. (2012), Plauto-Terencio. Comedia Latina. Obras com-pletas de Plauto y Terencio, Madrid, Cátedra.
  • -López Kindler, A. (1966), Función y estructura de la ‘sententia’ en la prosa de Séneca, Pam-plona, EUNSA.
  • -López López, M. (2007), “Nueva propuesta de cronología de las comedias de Plauto”, Flo-rIlib 18, 203-235.
  • -López López, M. (2009), “Marco Antonio, ‘parásito’ y ‘rufián’, en Cicerón (Filípicas II 6, 15)”, en Arcos Pereira, T.-Fernández López, J.-Moya del Baño, F. (eds.), ‘Pectora mulcet’. Estudios de Retórica y Oratoria Latinas, I, Logroño, Instituto de Estudios Riojanos, 335-343.
  • -López López, M. (2012), “El texto como trampa y salvación: a propósito de la cronología del tratado De breuitate uitae de Séneca”, RELat 12, 71-78.
  • -Marcos Casquero, M. A. (1974), “Ensayo de una cronología de las obras de Plauto”, Durius 2, 361-391.
  • -Mariner, S. (1986), “Llatí clàssic com a llengua d’un espectacle de masses”, en Secció Catalana de la Societat Espanyola d’Estudis Clàssics (ed.), El Teatre Grec i Romà (VIIIè Simposi), Barcelona, Quadratí-IMPAL, 49-60.
  • -Marx, F. (1928), Plautus. ‘Rudens’, Leipzig, Teubner.Mastromarco, G. (20034 [1994]), Introduzione a Aristofane, Bari, Laterza.
  • -Mattingly, H. B. (1935), “Nummus”, AJPh 56, 225-231.
  • --Mattingly, H. B. (1957), “The Plautine ‘Didascaliae’”, Athenaeum 35, 78-88.
  • --Mattingly, H. B. [a] (1960), “The first period of Plautine revival”, Latomus 19, 230-252.
  • --Mattingly, H. B. [b] (1960), “Naevius and the Metelli”, Historia 9, 414-439.
  • -Mattingly, H. B.-Robinson, E. S. G. (1933), “The Prologue to the Casina of Plautus”, CR 47, 52-54.
  • -Momigliano, A. (1975), Alien wisdom: the limits of Hellenization, Cambridge, Cambrid-ge University Press.
  • -Mommsen, Th. (1923 I13 [1854]), Römische Geschichte, I, Berlín, Weidmannsche Ver-lagsbuchhandlung, 895 ss.
  • -Monti, S. (1949-50), “Instauratio Ludorum e la cronologia delle commedie di Plauto”, RAAN 24/25, 153-179.
  • -Moore, T. J. (1998), The Theater of Plautus. Playing to the audience, Austin, University of Texas Press.
  • -Murray, G. (1933), Aristophanes, Oxford, Clarendon Press.
  • -Naudet, J. (1838), “Essai de classification chronologique des comédies de Plaute”, JS114, 328 ss./406 ss.
  • -Núñez Cortés, C. (2023), Memorias de un luthier, Barcelona, Libros del Kultrum.
  • -Oeri, H. G. (1948), Der Typ der komischen Alten in der griechischen Komödie. Seine Nachwirkungen und seine Herkunft, Basilea, Schwabe.
  • -Pansiéri, C. (1997), Plaute et Rome ou les ambiguïtés d’un marginal, Bruselas, Latomus.
  • -Paratore, E. (1957), Storia del Teatro Latino, Milán, Casa Editrice Dr. Francesco Vallar-di.
  • -Paratore, E (1976-1978), Plauto, Tutte le commedie, 5 vols., Roma, Newton Compton.Pasquali, G. (1927), “Un monologo dei Captiui”, RFIC 5, 24-30.
  • -Pérez Gómez, L. (1990), “Roles sociales y conflictos de sexo en la Comedia de Plauto”, en López, A. et alii (eds.), La mujer en el mundo mediterráneo antiguo, Granada, Editorial Universidad de Granada, 138-167.
  • -Petrone, G. (1977), Morale e antimorale nelle commedie di Plauto. Ricerche sullo ‘Stichus’, Palermo, Palumbo.
  • -Poduska, M. (1963), Synonymous verbs of motion in Plautus [Tesis], Ohio State University.
  • -Püttner, V. (1906), Zur Chronologie der plautinischen Komödien, Ried, Pressvereins-Buch-druckerei.
  • -Questa, C. (1985), Parerga Plautina, Urbino, QuattroVenti.
  • -Quintillà, T. (2010), “Diferències discursives de gènere a Plaute: del lament a la rauxa”, en Borrell Vidal, E.-Gómez Cardó, P. (eds.), Actes del XVIè Simposi d’Estudis Clàssics: ‘Ar-tes ad Humanitatem’, Tarragona, Secció Catalana de la SEEC-Excel·lentíssima Diputació Provincial de Tarragona, 97-107.
  • -Radermacher, L. (1903), “Die Zeit der Asinaria”, RhM 58, 636-638.
  • -Rawson, E. (1987), “Speciosa locis morataque recte”, en Whitby, M.[ichael]-Hardie, P.-Whitby, M.[ary] (eds.), Homo Viator: Classical Essays for John Bramble, Oak Park, The Book Service Ltd., 79-88.
  • -Ribbeck, O. (1882), Alazon. Ein Beitrag zur antiken Ethologie, Leipzig, Teubner.
  • -Ribbeck, O. (1883), Kolax. Eine ethologische Studie, Leipzig, S. Hirzel.
  • -Ritschl, F. (1845), Parerga Plautina et Terentiana, Leipzig, Weidmannsche Buchhandlung.
  • -Román Bravo, J. (1989), Plauto, Comedias, I, Madrid, Cátedra.
  • -Rostagni, A. (1964), Storia della Letteratura Latina, I, Turín, Unione Tipografico-Editrice Torinese.
  • -Roth, E. (1913), Nouae Comoediae adulescentes, amatores, senes, serui, quomodo con-gruant cum Iulii Pollucis personis [Tesis], Leipzig, Noske.
  • -Schneider, J. (1937), “De chronologia Plautina”, De enuntiatis secundariis interpositis quaestiones Plautinae, Leipzig-Dresde, Dittert.
  • -Schuhmann, E. [a] (1977), “Der Typ des uxor dotata in den Komödien des Plautus”, Philo-logus 21, 45-65.
  • -Schuhmann, E.__ [b] (1977), “Hinweise auf Kulthandlungen im Zusammenhang mit plautinischen Frauen-gestalten”, Klio 59, 137-147.
  • -Schutter, K. H. E. (1952), Quibus annis comoediae Plautinae primum actae sint quaeritur, Groninga, De Waal.
  • -Schutter, K. H. E.(1955), “De Mostellariae Plautinaeactae tempore”, en Helm, R. (ed.), Vt pictura poesis, Festschrift P. J. Enk, Leiden, Brill, 174-183.
  • -Schwering, W. (1905), Ad Plauti Amphitruonem Prolegomena [Tesis], Múnich, Officina Re-giae Litt. Vniuersitatis typographi Iulii Abel.
  • -Sedgwick, W. B. (1930), “The dating of Plautus’ plays”, CQ 24, 102-105.
  • -Sedgwick, W. B (1949), “Plautine chronology”, AJPh 70.4, 376-383.Segal, E. (1968), Roman laughter. The Comedy of Plautus, Harvard, University Press.
  • -Seva Llinares, A. (2008-2010), “Somnia nugaeque merae. Sobre la cronologia de les tragè-dies de Sèneca: mètodes i resultats”, Ítaca 24-26, 101-156.
  • -Slater, N. W. (1985), Plautus in performance. The Theatre of the mind, Princeton, University Press.
  • -Slater, N. W. (1987), “The dates of Plautus’ Curculio and Trinummus reconsidered”, AJPh 108.1, 264-269.
  • -Stolz, O. (1920), De lenonis in Comoedia figura [Tesis], Darmstadt, In aedibus Benderi.Studemund, W. (1891), “Herstellungsversuch der plautinischen Cistellaria”, en Studien, II, Berlín, Weidmannsche Buchhandlung, 419 n.
  • -Süss, W. (1905), De personarum Antiquae Comoediae Atticae usu atque origine [Tesis], Bonn, S. Foppen.
  • -Taladoire, B.-A. (1956), Essay sur le comique de Plaute, Mónaco, Imprimerie Nationale.
  • -Teuffel, W. S. (18892 [1871]), Studien und Charakteristiken zur griechischen und römischen Literaturgeschichte, Leipzig, Teubner.
  • -Untersteiner, M. (1980), Problemi di filologia filosofica [Sichirollo, L.-Venturi-Ferriolo, M. (eds.)], Milán, Cisalpino-Goliardica.
  • -Vissering, S. (1842) “Quae obseruanda uidentur in constituenda fabularum singularum ae-tate”, en Quaestiones Plautinae [Tesis], Ámsterdam, Apud P. N. van Kampen, 94-103.
  • -Wagenvoort, H. (1931), “De Sticho Plautina”, Mnemosyne 59/3, 309-312.
  • -Webster, T. B. L. (1953), Studies in Later Greek Comedy, Manchester, University Press.
  • -Westaway, K. M. (1917), The original element in Plautus, Cambridge, University Press.
  • -Williams, G. (1956), “Some problems in the construction of Plautus’ Pseudolus. Appendix: on the relationship of Bacchides to Pseudolus”, Hermes 84, 424-455.
  • -Wysk, H. (1921), Die Gestalt des Soldaten in der griechisch-römischen Komödie, Giessen, Herr.