El matrimonio forzado como manifestación de la violencia contra las mujeresAproximación comparada

  1. Villacampa Estiarte, Carolina 1
  2. Salat Paisal, Marc 1
  1. 1 Universitat de Lleida
    info

    Universitat de Lleida

    Lleida, España

    ROR https://ror.org/050c3cw24

Revista:
IgualdadES

ISSN: 2695-6403

Año de publicación: 2024

Año: 6

Número: 10

Páginas: 15-44

Tipo: Artículo

DOI: 10.18042/CEPC/IGDES.10.01 DIALNET GOOGLE SCHOLAR lock_openAcceso abierto editor

Otras publicaciones en: IgualdadES

Resumen

El matrimonio forzado constituye una forma de violencia de género que afecta a mujeres y niñas en todo el mundo. Este trabajo ofrece una aproximación comparada al fenómeno. Parte del enfoque victimocéntrico requerido por el Convenio de Estambul, centrado en la protección de sus víctimas. Analiza los datos sobre matrimonio forzado y la aproximación institucional y legislativa frente al mismo en Alemania, España, Finlandia e Irlanda. Concluye que se precisa ahondar más en el conocimiento empírico de este proceso en los países analizados para adoptar estrategias preventivas eficaces. Sugiere que legislativamente debe dejar de centrarse la respuesta en el derecho penal, que además conduce a conceptualizaciones demasiado estrechas del concepto de matrimonio forzado, para basarse en el derecho civil y de familia. Finaliza sugiriendo que debe intensificarse la atención institucional al matrimonio forzado en los cuatro países analizados para que sus víctimas tengan efectivo acceso a la justicia.

Referencias bibliográficas

  • Akidwa (2022). Early and Forced marriages in Ireland: A report on the practice and its prevalence. Disponible en: https://tinyurl.com/469pdrpb.
  • Alcázar Escribano, M. A. (2023). El matrimonio forzado. Violencia de género más allá del libre consentimiento. Revista Electrónica de Ciencia Penal y Criminología, 25 (2), 1-43.
  • Anitha, S. y Gill, A. K. (2009). Coercion, Consent and the Forced Marriage Debate in the UK. Feminist Legal Studies, 17, 165-184.
  • Anitha, S. y Gill, A. K. (2011). Reconceptualising consent and coercion within an intersectional understanding of forced marriage. In A.K Gill y S. Anitha (eds.). Forced marriage. Introducing a social justice and human rights perspective (pp. 46-66). London; New York: Zed Books.
  • Bass, C. (2021). Wed you Believe. I’m an Irish traveller and was forced to marry at 16, I woke up to find a wedding dress. It was the worst day of my life. The Sun, 23-8-2021. Disponible en: https://tinyurl.com/bdf52jsv.
  • Braun, K. (2015). I Don’t Take This Man to Be My Lawfully Wedded Husband: Considering the Criminal Offense of «Forced Marriage» and Its Potential Impact on the Lives of Girls and Young Women with Migrant Backgrounds in Germany. German Law Journal, 16 (4), 845-869. Disponible en: https://doi.org/10.1017/s207183220001991x.
  • Bunting, A., Lawrance, B. N. y Roberts, R. I. (2016). Something Old, Something New? Conceptualising Forced Marriage in Africa. In A. Bunting, B. N. Lawrance y R. I. Roberts (eds.). Marriage by Force? Contestation Over Consent and Coercion in Africa (pp. 1-42). Athens (Ohio): Ohio University Press.
  • Chantler, K. y McCarry, M. (2020). Forced Marriage, Coercive Control, and Conducive Contexts: The Experiences of Women in Scotland. Violence Against Women, 26 (1), 89-109. https://doi.org/10.1177/1077801219830234.
  • CITCO (2022). Trata y explotación de seres humanos en España. Balance estadístico 2018-2022. Disponible en: https://tinyurl.com/bdffe48p.
  • Crenshaw, K. (1991). Mapping the Margins: Intersectionality, Identity Politics, and Violence Against Women of Color. Stanford Law Review, 43 (6), 1241-1299.
  • De la Cuesta Aguado, P. M. (2015). El delito de matrimonio forzado. En G. Quintero (dir.). Comentario a la reforma penal de 2015 (pp. 365-379). Cizur Menor: Thomson Reuters-Aranzadi. Delegación del Gobierno Contra la Violencia de Género (2020). Macroencuesta de Violencia contra la Mujer 2019. Madrid: Ministerio de Igualdad del Gobierno de España. Disponible en: https://tinyurl.com/yc5ut2h9.
  • European Union Agency for Fundamental Rights (2014). Addressing forced marriage in the EU: legal provisions and promising practices. Disponible en: https://doi.org/10.2811/70551.
  • Federal Ministry for Family Affairs, Senior Citizens, Women and Youth. (2022). Zwangsverheiratung bekämpfen. Betroffene wirksam schützen. Scientific stud. Disponible en: https://t.ly/s035.
  • Gangoli, G., Chantler, K., Hester, M. y Singleton, A. (2011). Understanding forced marriage: definitions and realities. In A. K. Gill, y S. Anitha (eds.). Forced marriage. Introducing a social justice and human rights perspective (pp. 25-45) London; New York: Zed Books.
  • Gill, A. K. y Anitha, S. (2011). Introduction: framing forced marriage as a form of violence against women. In A.K. Gill y S. Anitha (eds.). Forced marriage. Introducing a social justice and human rights perspective (pp. 1-24). London; New York: Zed Books.
  • GREVIO (2020). Baseline evaluation report. Spain. Disponible en: https://tinyurl.com/29wn7ue6.
  • GREVIO (2022). Baseline Evaluation Report on Germany. Disponible en: https://tinyurl.com/y7fpzjfy.
  • H. M. Government (2010). The right to Choose: Multi-agency statutory guidance for dealing with forced marriage. Disponible en: https://tinyurl.com/fs2fzvk9.
  • Hansen, S., Sams, A., Jäppinen, M. y Latvala, J. (2016). Kunniakäsitykset ja väkivalta. Selvitys kunniaan liittyvästä väkivallasta ja siihen puuttumisesta Suomessa. Helsinki: Ihmisoikeusliitto.
  • Holland, K. (2015). Traveller group rejects priest’s claim on young or arranged marriage. The Irish Times, 13-2- 2015. Disponible en: https://tinyurl.com/hvbk5294.
  • Home Office Communications Directorate (2000). A Choyce by right. The report of the working group on forced marriage. Disponible en: https://tinyurl.com/5c2prmtv.
  • Hong, T. (2019). Kunniaan liittyvän väkivallan uhrin oikeudellinen asema [Väitöskirja, Turun yliopisto]. Disponible en: https://tinyurl.com/4654yb45.
  • Hong, T. (2020). Kohtaako lainsäädäntö pakkoavioliiton uhrin? Lakimies, 1, 3-27. Disponible en: https://tinyurl.com/4y2mnaa8.
  • Igareda, N. (2017). Forced marriage in Europe: from a migration problem in a global world to the old fenomenon on gender violence. Rivista di Criminologia, Vittimologia e Sicurezza, 11 (2), 4-12.
  • Jokinen, A., Pekkarinen. A., Turunen, T. y Huovinen, R. (2023). Selvitys ihmiskaupan uhreille annettavista harkinta-ajoista ja seksuaalipalvelujen myynnistä käännyttämisen perusteena. Sisäministeriön julkaisuja. Helsinki: Sisäministeriö. Disponible en https://tinyurl.com/yn5aapy6.
  • Kervinen, E. y Ollus, N. (2019). Trafficking in Children and Young Persons in Finland. Helsinki: HEUNI. Disponible en: https://tinyurl.com/yjet2bjp.
  • Keskusrikospoliisi (KRP) (2023). Police Statistics 2021-2022.
  • Klemetti, R. y Raussi-Lehto, E. (2013). Edistä, ehkäise, vaikuta — Seksuaali- ja lisääntymisterveyden toimintaohjelma 2014-2020. Helsinki: Terveyden ja hyvinvoinnin laitos. Disponible en: https://tinyurl.com/yyc3uthj.
  • Kreutzmann, S. (2022). Forced marriage in Germany: When the chair in the classroom remains empty after the vacation. Neue Zürcher: Zeitung, 08-08-2022. Disponible en: https://tinyurl.com/z64x7j6c.
  • Leahy, S., O’sullivan, K., Kathryn, D. y Sullivan, O. (2018). Changing conceptions of marriage in Ireland: law and practice Changing conceptions of marriage in Ireland: law and practice. Child and Family Law Quarterly, 30 (3), 1-24. Disponible en: https://hdl.handle.net/10344/8503.
  • MTV (8.3.2022). Työperäistä ja seksuaalista hyväksikäyttöä sekä pakkoavioliittoja — Ihmiskaupan uhrimäärä kaksinkertaistui Rikosuhripäivystyksessä. Disponible en: https://tinyurl.com/3wnvz98w.
  • National Assistance System for Victims of Human Trafficking (2022). Kaikki Ihmiskaupan uhrien auttamisjärjestelmässä olevat asiakkaat. Disponible en: https://tinyurl.com/3wnvz98w.
  • O’Malley, T., Fernee, U., Hudson, S., Lynch, M. y Ward, T. (2020). Review Of Protections for Vulnerable Witnesses in the Investigation and Prosecution of Sexual Offences. Disponible en: https://tinyurl.com/bdeha4ma.
  • Oikeusministeriö (2020). Pakkoavioliitot ja rikosoikeudelliset seuraamukset. Helsinki. Oikeusministeriö. Disponible en: https://tinyurl.com/yb7vew8u.
  • Oikeusministeriö (2021). Arviomuistio avioliittoon pakottamisen rangaistavuudesta. Oikeusministeriön julkaisuja, mietintöjä ja lausuntoja, 2021:29. Helsinki: Oikeusministeriö.
  • Oikeusministeriö (2023). Arviomuistio avioliittoon pakottamisen rangaistavuudesta. Lausuntotiivistelmä. Oikeusministeriön julkaisuja, mietintöjä ja lausuntoja, 2023:10. Helsinki: Oikeusministeriö. Disponible en: https://tinyurl.com/bp7f2srh.
  • Olsson, N. (2019). Pakkoavioliiton kriminalisointi Suomessa. Helsinki Law Review, 13 (1), 92-121. Disponible en: https://doi.org/10.33344/vol13iss1pp92-121.
  • Parella, S., Güell, B. y Contreras, P. (2023). Forced marriages as a form of gender violence from an intersectional approach. Revista CIDOB d’Afers Internacionals, 133, 137-159.
  • Pavee Point Travellers Centre. (2012). Roma Communities In Ireland And Child Protection Considerations. Disponible en: https://tinyurl.com/mph5jukm.
  • Pihlaja, S. y Piipponen, J. (2023). Selvitys Rikosuhripäivystyksen asiakkuudessa olevien seksuaaliväkivaltaa kokeneiden ihmiskaupan uhrien tapauksista ja tilanteista. Oikeusministeriön julkaisuja, Selvityksiä ja ohjeita. Helsinki: Oikeusministeriö. Disponible en: https://tinyurl.com/y5866tjn.
  • Rikosuhripäivystys (RIKU) (6-2-2023). Rikosuhripäivystyksen ihmiskaupan uhrien erityistukipalvelun asiakasmäärä kasvoi voimakkaasti vuonna. Disponible en: https://acortar.link/HvA901.
  • Roth, V. y Luhtasaari, M. (2021). Suomi torjuu ihmiskauppaa. Ihmiskaupan vastainen toimintaohjelma. Oikeusministeriön julkaisuja, Mietintöjä ja lausuntoja. Helsinki: Oikeusministeriö.
  • Schubert, K. y Moebius, I. (2006). Zwangsheirat. Mehr als nur ein Straftatbestand: Neue Wege zum Schutz der Opfer. Zeitschrift Für Rechtspolitik, 39 (2), 33-37. Disponible en: http://www.jstor.org/stable/23428945
  • Solwodi (2022). Jahresbericht 2022. Disponible en: https://tinyurl.com/arcmtf7u.
  • Statista Research Department. (2023). Anzahl der polizeilich erfassten Fälle von Zwangsheirat in Deutschland von 2013 bis 2022. Disponible en: https://tinyurl.com/2p8kd29a.
  • The Journal (2016). The Government is finally going to outlaw forced marriages (but no one knows exactly how many take place in Ireland). 9 de octubre de 2016. Disponible en: https://tinyurl.com/2bef5ban.
  • Toivonen, V. M. (2017). Pakkoavioliittojen esiintyminen ja ilmitulo Suomessa. Helsinki: Helsingin yliopisto. Disponible en: https://tinyurl.com/57fjjd39.
  • Torres, N. (2015). Matrimonio forzado: aproximación fenomenológica y análisis de los procesos de incriminación. Estudios Penales y Criminológicos, 35, 831-917.
  • Torres, N. y Villacampa, C. (2022). Intervention with Victims of Forced Marriage. Women and Criminal Justice, 32 (3), 288-305. Disponibe en: https://doi.org/10.1080/08974454.2021.1875107.
  • Trapero Barreales, M. A. (2016). Matrimonios ilegales y Derecho penal: bigamia, matrimonio inválido, matrimonio de conveniencia, matrimonio forzado y matrimonio precoz. Valencia: Tirant lo Blanch.
  • Valtioneuvosto (2023). Vahva ja välittävä Suomi. Pääministeri Petteri Orpon hallituksen ohjelma. Valtioneuvoston julkaisuja. Helsinki: Valtioneuvosto. Disponible en: https://tinyurl.com/54bu2ecv.
  • Villacampa Estiarte, C. (2018). Política criminal española en materia de violencia de género: valoración crítica. Valencia: Tirant lo Blanch.
  • Villacampa Estiarte, C. (2019). Aproximación al matrimonio forzado desde la óptica de las víctimas. E-Eguzkilore, 4, 1-38.
  • Villacampa Estiarte, C. (2020). Forced marriage as a lived experience: Victims’ voices. International Review of Victimology, 26 (3), 344-367. Disponible en: https://doi.org/10.1177/0269758019897145.
  • Villacampa, C. y Torres, N. (2020). Prevalence, dynamics and characteristics of forced marriage in Spain. Crime, Law and Social Change, 73, 509-529. Disponible en: https://doi.org/10.1007/s10611-019-09881-2.
  • Villacampa, C. y Torres, N. (2021). Forced marriage: What do professionals know?. International Journal of Law, Crime and Justice, 67, 1-11. https://doi.org/ 10.1016/j.ijlcj.2021.100506.
  • Viuhko, M., Lietonen, A., Jokinen, A. y Joutsen, M. (2016). Exploitative sham marriages: Exploring the links between human trafficking and sham marriages in Estonia, Ireland, Latvia, Lithuania and Slovakia. Helsinki: HEUNI.
  • Yerlikaya, H. y Çakir-C. (2011). Zwangs-und Scheinehen im Fokus staatlicher Kontrolle; Eine Betrachtung des juengsten Gesetzesentwurfes zur Bekämpfung der Zwangsheirat unter Verhinderung von Scheinehen im Lichte des Opferschutzes. Zeitschrift für Internationale Strafrechtsdogmatik, 205-213. Disponible en: https://tinyurl.com/2m3tvysc.