Predictive variables of emotional intensity and motivational orientation in the sports initiation of basketball

  1. Miguel Pic Aguilar 1
  2. Pere Lavega-Burgués 2
  3. Verónica Muñoz-Arroyave 2
  4. Jaume March-Llanes 2
  5. José Albeiro Echeverri-Ramos 3
  1. 1 Universidad de La Laguna. España
  2. 2 Universidad de Lérida. España
  3. 3 Universidad de Antioquia. Colombia
Revista:
Cuadernos de psicología del deporte

ISSN: 1578-8423 1989-5879

Año de publicación: 2019

Volumen: 19

Número: 1

Páginas: 241-251

Tipo: Artículo

DOI: 10.6018/CPD.343901 DIALNET GOOGLE SCHOLAR lock_openDIGITUM editor

Otras publicaciones en: Cuadernos de psicología del deporte

Resumen

La iniciación deportiva del baloncesto se ha servido de ejercicios y juegos para mejorar la ejecución motriz, olvidando aspectos de máxima importancia como la vivencia emocional y la orientación motivacional de los jugadores. Intervinieron 183 estudiantes de centros públicos de secundaria y postobligatoria, 103 chicas (56.2%) y 80 chicos (43.7%). Se aplicó el cuestionario validado Games and Emotions Scale: GES-II y el cuestionario de motivación que los alumnos cumplimentaron tras finalizar las situaciones de juego. Se realizaron dos sesiones: a) carreras botando un balón de baloncesto y, b) por equipos, pasarse un balón entre compañeros que debía lanzarse sobre el equipo rival. Se aplicaron análisis multivariantes, árboles de clasificación, concretamente se empleó el método de crecimiento CHAID (Chi-squared Automatic Interaction Detector, en SPSS v.24). El análisis de las variables predictivas de la intensidad emocional indicó que la primera variable explicativa fue el tipo de emoción (p<.001; F= 1178.369; df1, df2= 1833). Las emociones positivas (e+) (n= 367, M= 4.0) fueron más intensas (p< .001) que las negativas (e-) (n = 1468; mean 1.4). La segunda variable predictiva para ambos tipos de emociones fue el resultado. Los mapas predictivos de la experiencia emocional y motivacional confirman que las características de las tareas y de los jugadores son dos realidades entrelazadas a considerar en el entrenamiento integral del baloncesto.

Información de financiación

We gratefully acknowledge the support to the National Institute of Physical Education of Catalonia (INEFCLleida) through the projects PARINEFC2016_005 and 2015 PINEF 00002.

Financiadores

Referencias bibliográficas

  • Anguera, M. T., & Hernández-Mendo, A. (2014). Metodología observacional y psicología del deporte. Estado de la cuestión. Revista de Psicología del Deporte, 23(1), 103–109.
  • Anguera, M. T., & Hernández-Mendo, A. (2016). Avances en estudios observacionales de Ciencias del Deporte desde los mixed methods. Cuadernos de Psicología del deporte, 16(1), 17-30.
  • Araújo, D., Davids, K., & Hristovski, R. (2006). The ecological dynamics of decision making in sport. Psychology of Sport and Exercise, 7, 653–676. doi: 10.1016/j.psychsport.2006.07.002
  • Araújo, D., Teques, P., Hernández-Mendo, A., Reigal, R.E., & Anguera, M.T. (2016). La toma de decisión, ¿es una conducta observable?: Discusión sobre diferentes perspectivas teóricas utilizadas en el estudio del rendimiento deportivo. Cuadernos de Psicología del Deporte, 16(1), 183-196.
  • Bisquerra, R. (2000). Educación emocional y bienestar. Barcelona: Praxis.
  • Castillo, I., Duda, J. L., Álvarez, M. S., Mercé, J., & Balaguer, I. (2011). Clima motivacional, metas de logro de aproximación y evitación y bienestar en futbolistas cadetes. Revista de Psicología del Deporte, 20(1), 149-164.
  • Chalabaev, A., Sarrazin, P., Fontayne, P., Boiché, J., & Clément-Guillotin, C. (2013). The influence of sex stereotypes and gender roles on participation and performance in sport and exercise: Review and future directions. Psychology of Sport and Exercise, 14(2), 136-144. https://doi.org/10.1016/j.psychsport.2012.10.005
  • Courel-Ibáñez, J., Suárez-Cadenas, E., Ortega, E., & Cárdenas, D. (2018). Training Proposal for the Inside Game in Basketball. Apunts. Educació Física i Esports 133, 98-115. doi: http://dx.doi.org/10.5672/apunts.20140983.es.(2018/3).133.07
  • Durán, C., Lavega, P., Salas, C., Tamarit, M., & Invernó, J. (2015). Educación Física emocional en adolescentes. Identificación de variables predictivas de la vivencia emocional. Cultura, Ciencia y Deporte (CCD), 10(28), 5-18. doi.org/10.5672/apunts.20140983.cat.(2014/3).117.02
  • Dweck, C.S., & Legget, E. L. (1988). A Socialcognitive approach to motivation and personality. Psychology Review, 95(2), 256-273.
  • Elliot, A. J. (1999). Approach and avoidance motivation and achievement goals. Educational Psychologist, 34, 169-189. doi.org/10.1207/s15326985ep3403_3
  • Etxebeste, J. (2012). À cloche-pied. Les jeux sportifs traditionnels et la socialisation des enfants basques. Sarrebruck: Editions universitaires européennes.
  • Fernández-Arata, J. M. (2008). Desempeño docente y su relación con orientación a la meta, estrategias de aprendizaje y autoeficacia: un estudio con maestros de primaria de Lima, Perú. Universitas Psychologica, 7(2), 385-401.
  • González-Cutre D., Sicilia A., & Moreno, J. A. (2008). Modelo cognitivo-social de la motivación de logro en educación física. Psicothema, 20(4), 642-651.
  • González-Espinosa, S., Ibáñez, S. J., & Feu, S. (2017). Diseño de dos programas de enseñanza del baloncesto basados en métodos de enseñanzaaprendizaje diferentes. E-balonmano.com: Revista de Ciencias del Deporte, 13(2), 131-152. http://www.ebalonmano.com/ojs/index.php/revista/index
  • Gorely, T., Holroyd, R., & Kirk, D. (2003). Muscularity, the Habitus and the Social Construction of Gender: Towards a gender-relevant physical education. British Journal of Sociology of Education, 24(4), 429– 448. doi:10.1080/01425690301923
  • Heider F. (1946). Attitudes and cognitive organization. The Journal of Psychology, 21, 107– 112. 10.1080/00223980.1946.9917275
  • Ibáñez, S. J.; Feu, S.; Cañadas, M. (2016). Sistema integral para el análisis de las tareas de entrenamiento, SIATE, en deportes de invasión. E-balonmano.com: Revista de Ciencias del Deporte, 12(1), 3-30. http://www.ebalonmano.com/ojs/index.php/revista/index
  • IBM Corp. (2016). IBM SPSS Statistics for Windows, Version 24.0. Armonk, NY: IBM Corp
  • Jaqueira, A. R., Lavega, P., Lagardera, F., Aráujo, P., & Rodrigues, M. (2014). Educando para la paz jugando: género y emociones en la práctica de juegos cooperativos competitivos. Educatio Siglo XXI, 32(1), 15-32.
  • Kivikangas, J. M., Kätsyri, J., Järvelä, S., & Ravaja, N. (2014). Gender differences in emotional responses to cooperative and competitive game play. PloS ONE, 9(7), e100318.
  • Lagardera, F. & Lavega, P. (2011) Educación Física, conductas motrices y emociones. Ethologie & Praxeologie, 16(1), 23-43.
  • Larraz, A. (2004). Los dominios de acción motriz como base de los diseños curriculares en educación física: el caso de la comunidad autónoma de Aragón en educación primaria. In F. Lagardera y P. Lavega (eds.) La ciencia de la acción motriz (203-226). Lleida: Universidad de Lleida
  • Lavega, P., Alonso, J. I., Etxebeste, J., Lagardera, F., & March, J. (2014). Relationship between traditional games and the intensity of emotions experienced by participants. Research Quarterly for Exercise and Sport, 85(4), 457-467. https://doi.org/10.1080/02701367.2014.961048
  • Lavega, P., Filella, G., Lagardera, F., Mateu, M., & Ochoa, J. (2013). Juegos motores y emociones. Cultura y Educación, 25(3), 347-360. https://doi.org/10.1174/113564013807749731
  • Lavega, P., Lagardera, F., March, J., Rovira, G., & Aráujo. P. (2014). Efecto de la cooperación motriz en la vivencia emocional positiva: perspectiva de género. Movimento, 20(2), 593-618.
  • Lavega, P., Sáez de Ocáriz, U., Lagardera, F., March-Llanes, J., & Puig, N. (2017). Emotional experience in individual and cooperative traditional games. A gender perspective. Annals of Psychology, 33(3), 538-547. http://dx.doi.org/10.6018/analesps.33.3.260811
  • Lavega-Burgués, P., March-Llanes, J., & MoyaHigueras, G. (2018). Validation of Games and Emotions Scale (GES-II) to study emotional motor experiences. Journal of Sport Psychology, 27(2), 117-124.
  • Lazarus, R. S. (2000). How emotions influence performance in competitive sports. The Sport Psychologist, 14, 229-252. https://doi.org/10.1123/tsp.14.3.229
  • Musculus, L., Raab, M., Belling, P., & Lobinger, B. (2018). Linking self-efficacy and decision-making processes in developing soccer players. Psychology of Sport and Exercise, 39, 72-80. https://doi.org/10.1016/j.psychsport.2018.07.008
  • Mellalieu, S., Hanton, S., & O´Brien, M. (2004). Intensity and direction of competitive anxiety as a function of sport type and experience. Scandinavian Journal of Medicine and Science in Sports, 14, 326334. DOI:10.1111/j.1600-0838.2004.00389.x
  • Muñoz, V., Lavega, P., Serna, J., Sáez de Ocáriz, U., & March, J. (2017). Mood states when playing alone or in cooperation: Two unequal motor and affective experiences. Revista Anales de Psicología 33(1), 196–203. https://doi.org/10.6018/analesps.33.1.233301
  • Ntoumanis, N. (2005). A prospective study of participation in optional school physical education using a self-determination theory framework. Journal of Educational Psychology, 97(3), 444-453. doi: 0.1037/0022-0663.97.3.444
  • Parlebas, P. (2001). Juegos, deporte y sociedad. Léxico de praxiología motriz. Barcelona: Paidotribo.
  • Pic, M. (2017). The observation of gender differences in handball. E-balonmano.com: Revista de Ciencias del Deporte 13(3), 191-198. http://www.ebalonmano.com/ojs/index.php/revista/index
  • Pic, M. (2018). Olympic Programme in Rio 2016 under Debate. Apunts: Educació Física i Esports, 132(2), 7-21. doi: doi.org/10.5672/apunts.20140983.es.(2018/2).132.01
  • Pic, M., Navarro-Adelantado, V., & Jonsson, G. K. (2018). Detection of Ludic Patterns in Two Triadic Motor Games and Differences in Decision Complexity. Frontiers in Psychology, 8, 2259. http://dx.doi.org/10.3389/fpsyg.2017.02259
  • Prieto, J. (2017). Experiencia deportiva, ansiedad y motivación en corredores populares. Cuadernos de Psicología del Deporte, 17(1), 51-58.
  • Reina, M., Mancha, D., Feu, S., & Ibáñez, S. J. (2017). ¿Se entrena como se compite? Análisis de la carga en baloncesto femenino. Revista de Psicología del Deporte, 26(3), 09-13.
  • Sáenz-López, P., Mateos, J. L., Almagro, B. J., & Conde, C. (2017). Apoyo a la autonomía, creencias implícitas de habilidad y metas de logro en jugadoras de baloncesto en formación. Cuadernos de Psicología del Deporte, 17(3), 199-206.
  • Sáez de Ocáriz, U., Ureña, N., Lavega, P., & Serna, J. (2013). Género y emociones en los futuros docentes en Educación Física. El ejemplo de las situaciones motrices de cooperación. I Congreso Internacional y II Nacional de Investigación e Innovación en educación infantil y primaria. Universidad de Murcia.
  • Sáez, U., Lavega, P., Mateu, M., & Rovira, G. (2014). Emociones positivas y educación de la convivencia escolar. Contribución de la expresión motriz cooperativa. Revista de Investigación Educativa, 32(2), 309-326. doi: 10.6018/rie.32.2.183911
  • Ministeri d’Educació i Ensenyament Superior d’Andorra (2018). Programa d’educació física de segona ensenyança de l’Escola Andorrana. Ministeri d’Educació i Ensenyament Superior. https://www.educacio.ad/images/stories/estudis/2aEn senyanca/Prog2Ense_EdFisica.pdf
  • Serna, J., Muñoz, V., Lavega, P., March-Llanes, J., Sáez de Ocáriz, U. S., & Hileno, R. (2017). Influencia de las tareas motrices sobre los estados de ánimo en baloncesto. Revista de Psicología del deporte, 26(1), 37-44.